Profesor Andrzej Nowak dzieli się refleksjami nad procesem tworzenia wielotomowej syntezy Dzieje Polski, której najnowsze tomy obejmują „złoty wiek” Rzeczypospolitej. Rozmowa dotyczy zarówno sukcesów, jak i słabości państwa, a także wyzwań związanych z interpretacją jego dziedzictwa. Gość przedstawia również swoją wizję roli historyka we współczesnym społeczeństwie i znaczenia historii jako narzędzia krytycznej refleksji. Odcinek porusza fundamentalne pytania o to, jaką pamięć o przeszłości chcemy budować dzisiaj.

Profesor Mateusz Wyżga analizuje mechanizmy budowania tożsamości przez społeczności wiejskie i miejskie w dawnej Rzeczypospolitej. W rozmowie poruszono znaczenie kultury oralnej, dokumentów prawnych oraz pamięci historycznej w kształtowaniu lokalnych narracji o przeszłości. Dyskusja koncentruje się na praktykach społecznych, które umożliwiały przekazanie dziedzictwa między pokoleniami. Odcinek rzuca światło na dotąd marginalizowane grupy społeczne jako aktywnych uczestników kulturowej transmisji.

Dr Mariusz Kaczka prezentuje wyniki badań nad pograniczem Rzeczypospolitej i Imperium Osmańskiego jako przestrzenią wymiany, negocjacji i współistnienia. Rozmowa dotyczy nie tylko geografii politycznej, lecz także roli dragomanów, lokalnych pośredników i instytucji dyplomatycznych. Szczególną uwagę poświęcono postaci Pawła Benoego oraz specyfice relacji międzykulturowych na granicy. Odcinek ukazuje pogranicze nie jako linię konfliktu, lecz jako dynamiczny obszar kontaktów i zależności.

Dr Stanisław Witecki opowiada o napięciach między katolickimi reformatorami a ludową religijnością w czasach stanisławowskich. Przedmiotem rozmowy są zakazywane zwyczaje, takie jak jasełka czy procesje wielkopiątkowe, oraz ich recepcja wśród wiernych. Dyskusja dotyczy także relacji między oficjalną a przeżywaną religijnością oraz porównania polskich reform z analogicznymi procesami w innych krajach katolickich. Odcinek ukazuje złożoność procesu modernizacji religii i jego długofalowe konsekwencje kulturowe.

Profesor Marek Ferenc przedstawia wyniki swoich badań nad dziedzictwem Jagiellonów w dyskursie politycznym po śmierci Zygmunta Augusta. Odcinek ukazuje, jak pamięć o dynastii była wykorzystywana w argumentacji politycznej i ideologicznej oraz jakie kontrowersje towarzyszyły ostatniemu z Jagiellonów. Rozmowa wpisuje się w szersze rozważania nad rolą historii i mitów dynastycznych w formowaniu tożsamości politycznej Rzeczypospolitej.

Profesor Agnieszka Januszek-Sieradzka opowiada o źródłach, metodach i wyzwaniach towarzyszących badaniom nad kobietami z dynastii jagiellońskiej, ze szczególnym uwzględnieniem postaci Barbary Radziwiłłówny. W rozmowie poruszono kwestie potencjału biograficznego tej królowej, a także miejsca, jakie zajmuje w pamięci historycznej i narracjach dynastycznych. Odcinek wpisuje się w szersze refleksje nad historią kobiet i ich obecnością w badaniach nad dziedzictwem Jagiellonów.

Profesor Urszula Kosińska analizuje symboliczny i rzeczywisty wymiar śmierci Augusta II oraz jego politycznego dziedzictwa. Rozmowa koncentruje się na kondycji zdrowotnej monarchy, możliwościach źródłowej rekonstrukcji jego ostatnich lat życia oraz na interpretacjach, które kształtowały jego wizerunek w historiografii. W szerszej perspektywie odcinek porusza zagadnienia kultury politycznej czasów saskich oraz aktualnych kierunków badań nad unią polsko-saską.

Rozmowa z Janem Błońskim poświęcona jest społecznej i kulturowej roli tawern w epoce nowożytnej. Punktem wyjścia są badania nad infrastrukturą podróżowania oraz funkcjami karczm w Rzeczypospolitej. Jan Błoński opowiada o źródłach, które pozwalają rekonstruować materialny wymiar mobilności i gościnności, a także o odmienności staropolskiego doświadczenia podróży na tle europejskim. Dyskusja porusza również problem metodologicznych wyzwań związanych z badaniami nad codziennością i przestrzenią społeczną.